Yüksekte Çalışma Standartları

Yüksekte Çalışma

Düşüldüğünde yaralanma riski olan her nokta yüksektir.  Kişinin bulunduğu referans seviyesinin üzerinde,
sağlık ve güvenlik açısından tehlike oluşturabilecek durumda yapılan çalışma yüksekte çalışmadır.
Ülkeden ülkeye farklılık gösteren yükseklik kavramı Avrupa’da 1,8 m, Amerika’da 1,2 m olarak belirlenmiştir.
 

 

Hangi Yükseklikten Sonra KKD Zorunludur?

Her ne sebeple olursa olsun 1,2 m üzerine çıkıldığında koruyucu donanım kullanılması gerekir. Seviye farkı bulunan ve düşme sonucu yaralanma ihtimalinin oluşabileceği her türlü alanda yapılan çalışma; yüksekte çalışma olarak kabul edilir.

Potansiyel bir düşme tehlikesi ya da kayma tehlikesi varsa düşmeden koruyan emniyet kemerlerinin kullanılması gerekmektedir.
Çalışanlar;
– Uygun Koruyucuyu Seçmeyi,
– Kullanmayı,
– Koruma ve korunmayı bilmelidir. Eğitimleri verilmelidir.
 

İstatistikler

OSHA tarafından yapılan istatistiğe göre; 3.4 m’den daha yukarıdan düşen kişilerin %85’ten fazlası öldü.

Yine OSHA’nın yaptığı araştırmaya göre, düşme yerleri bakımından;

  • % 33 İskele
  • % 32 Çatı
  • % 13 Silo
  • % 11 Merdiven
  • % 11 Diğer

Bir yıl içerisinde dünyada yaklaşık 4.7 milyon kişi düşme kazası geçirmektedir. (2015-2016 OSHA istatistik)
Sonuç yaklaşık 148 milyon iş günü kayıp olmaktadır.
Meydana gelen iş kazalarının sebepleri dikkate alındığında;
Tersanelerde yaklaşık yüzde 30’u,
İnşaat Sektöründe ise yaklaşık yüzde 52’si yüksekten düşme sonucu meydana gelmektedir.
Bu tür iş kazalarının genellikle ölüm veya iş göremezlikle sonuçlanması sebebiyle, Yüksekten Düşme en önemli kaza türünü oluşturmaktadır.

Yüksekte Çalışma Kazalı İstatistikleri;

  • Yüksekte çalışma için tecrübesiz personel
  • 5 günden daha az süredir yeni işyerinde çalışan personel
  • 30 yaşından küçük veya 50 yaşından büyük personel
  • Öğleden sonra 15:00 – 16:00 saatleri arasında çalışma
  • 5 m’den daha düşük mevkide çalışan personel

 
 

Yüksekten Düşme Süreleri

Düşmeye başladığınızda vücudunuz ½ saniye içinde reaksiyon gösterir.  Düşmeyi durdurucu ve düşmeyi
önleyici teçhizatları doğru kullanırsanız yaralanmaktan hatta ölmekten kurtulabilirsiniz.

Yol (m) Zaman (s) Hız (km/saat) Hız (m/s)
0,05 0,10 3,52 0,98
0,20 0,20 7,06 1,96
0,44 0,30 10,58 2,94
0,78 0,40 14,11 3,92
1,23 0,50 17,68 4,91
4,91 1,00 35,32 9,81
11,04 1,50 52,99 14,72
19,62 2,00 70,63 19,62
30,66 2,50 88,31 24,53
44,15 3,00 105,95 29,43
60,09 3,50 123,62 34,34

 

Emniyet Kemeri Kullanımı

Vücut Ağırlığı
Sürat 50 Kg 60 Kg 70 Kg 80 Kg 90 Kg
7 km/h 94 kg 113 kg 132 kg 151kg 169 kg
10 km/s 192 kg 230 kg 269 kg 307 kg 345 kg
15 km/s 433 kg 519 kg 606 kg 692 kg 779 kg
20 km/s 770 kg 924 kg 1.078 kg 1.232 kg 1.386 kg
25 km/s 1.204 kg 1.445 kg 1.686 kg 1.927 kg 2.167 kg
30 km/s 1.735 kg 2.082 kg 2.429 kg 2.776 kg 3.123 kg
40 km/s 3.086 kg 3.703 kg 4.320 kg 4.937 kg 5.554 kg
50 km/s 4.816 kg 5.780 kg 6.743 kg 7.706 kg 8.669 kg

Çarpma anında oluşan kuvvetler (vücut ağırlığı ve sürat bağımlı),  KAYNAK: DVR
 

Yüksekte Çalışma Güvenliği

Yüksekte yapılan çalışmalar sonucunda oluşan kazaların sebep-sonuç ilişkileri analiz edildiğinde her bir kazada  ihmal olduğu görülmüştür. Yüksekte çalışma yapılmadan önce kesinlikle Risk Analizi yapılmalı ve yapılacak çalışmalarda alınacak tedbirler planlanmalıdır.

Yüksekte çalışma güvenliğini etkili bir şekilde yürütebilmek için bu konulara eğilmek gerekir;

  • Yüksekte çalışmayı gerektiren bütün noktaları belirlemek,
  • İşe başlamadan iş öncesi risk analizi yapmak,
  • İşe başlamadan güvenli bir çalışma planı yapmak,
  • Güvenli çalışma metotlarını ve önlemleri belirlemek,
  • Mümkün ise yüksekte çalışmaktan kaçınmak,
  • Kaçamıyorsanız, korkuluklar, iskeleler, platformlar yada mobil araçlar ile çalışmak,
  • Bu araçların sağlanamadığı durumlarda düşmeyi engelleyecek KKD ile çalışmak,
  • Yüksekte çalışmaya başlamadan önce, Doğru bir seçim yapılmalı ve Düşme riskini ortadan kaldırmak için neyin, nasıl kullanılacağı belirlenmeli,
  • Yüksekte çalışma yapılacak mesafe uzun ise, çalışılacak mesafe boyunca emniyet kemeri bağlanabilmesi için çelik gezinme halatı çekilmelidir.
  • Çalışma yapılacak mesafenin her iki ucuna ikaz için ışıldak konulmalı veya vinç yoluna emniyet tamponu konulmalıdır.
  • Yüksekte malzeme manipülasyonu gerekiyorsa enerji hatlarının durumu göz önüne alınarak gerekli ise enerji kestirilmelidir.
  • Yükseğe verilecek uzun ve geniş malzemelere kesinlikle kumanda halatı bağlanmalıdır.
  • Eğimi fazla olan yerlerde, çalışma yeri uygun ise mobil vinçlerden yararlanılmalı, sepet içinde çalışılmalıdır.
  • Sökülen malzemeler aşağıya hemen alınmayacaksa düşmeye ve uçmaya karşı önlem alınmalıdır.
  • Mobil vincin kullanılmadığı yan duvar kaplama, temizlik işlerinde, çalışma sepetinin bağlandığı çelik konstrüksiyon halat mekanizmaları kontrol edildikten sonra işe başlanmalıdır. Ayrıca çalışma sepetinin bağlı olduğu İKİNCİ EMNİYET SAPANI bulunmalıdır.


 

  • Mobil vinç operatörleri çok sakin ve dikkatli olmalıdır. Yüksekte çalışma var iken başka herhangi bir işle uğraşmamalıdır.
  • Vince yalnızca BİR KİŞİ, vinç operatörünün en iyi göreceği yerden işaret vermelidir
  • Vinç operatörü bom çıkarken sepeti tutan kanca ile bom arasındaki halatların mesafesini kontrol etmelidir (Bom çıkarken kanca mayna edilecektir).
  • Sürekli temizlik gereken yüksek yerlerde yağmurluk oluk ve mahya kenarlarına sabit korkuluklar yapılmalıdır.
  • Gece görüş azaldığından kesinlikle çalışma yapılmamalıdır
  • Vinç olmadan sepet ile çalışma yapılması durumunda, iskele içinde çalışan kişi emniyet kemerini sepete değil çatıda güvenli bir noktaya bağlamalıdır.
  • Sisli ve alaca karanlık havalarda, çalışma devam ettiği sürece, iskeledeki  merdiven ile asansör başları ve çalışılan döşemeler boydan boya uygun şekilde aydınlatılmalıdır
  • İşin mümkün olduğu kadar fazla bölümü yerde tamamlanmalıdır.
  • Aşırı soğuk, rüzgar, yağmur gibi hava şartları dikkate alınmalıdır
  • Yüksekte yapılan geçici işler, işçilerin sağlık ve güvenliklerini tehlikeye atmayacak uygun hava şartlarında sürdürülmelidir
  • Asla yalnız çalışmaya izin verilmemeli; gözlemci, her aşamayı izlemeli, yardımcı olmalıdır.
  • Yüksekte çalışmaya başlamadan önce ayakkabılarda biriken çamur, yağ, gres vs. gibi kaymaya neden olabilecek atıklar temizlenmelidir
  • Emniyet kemerinin bağlandığı yer vücut ağırlığını taşıyabilecek sağlamlıkta olmalı, emniyet kemeri halatı yeterince kısa tutulmalıdır
  • Yüksekte çıkıntılı uçlara basılmamalı, esnek ve yaylanan parçalar üzerinde yürünmemelidir.
  • Yüksekte çalışırken en tehlikesiz şekilde hareket edilmeli, mümkün olan yerlerde portatif merdivenler kullanılmalıdır.
  • Yüksekte istiflenecek malzemelerin istif yüksekliği istif genişliğinin iki katından fazla olmamalıdır.
  • Montaj sırasında montajı yapılacak malzeme yerine sıkıca bağlanmadan halat veya sapan çözülmemelidir.
  • Montaj için kaldırılan malzeme askıda bekletilmemelidir. Montaj yeri hazır hale geldikten sonra kaldırılmalıdır.
  • Herhangi bir iş başlangıcında eğer normal olarak temin edilmesi gereken giriş çıkışlar yoksa, yüksekte çalışma kuralları hakkında her bir çalışana ToolBox yapılması gerekmektedir.


Tüm ekipmanların yönetici tarafından ilgili kontrol formu ile her çalışma günü öncesi kontrol edilmesi şarttır.
Aşağıdaki sorular olumlu cevaplanmadan yüksekte çalışılmamalıdır;

  • Yüksekte yapılacak çalışma için iş talimatı yapılmış mı?
  • Yüksekte yapılacak çalışma için risk analizi yapılmış mı?
  • Yüksekte çalışacak personel yüksekte çalışma eğitimi almış mı?
  • Eğitim sonrası sınav yapılmış mı, başarı puanı %80 üzerinde mi?

Yüksekten düşmeler;

  • Korkuluk yaparak
  • Güvenlik ağları gererek
  • Zemin ve duvar boşluklarını kapatarak
  • İkaz işaretleri kullanarak
  • Düşme tehlikesinin olduğu bölgelere, yetkisiz kişilerin girişi engellenerek
  • Kurallara uygun yapılmış iskele veya geçici platformlar kullanarak
  • Kişisel Koruyucu Donanım kullanarak

engellenebilir.

 

Yüksekte Çalışacak Kişinin Seçimi

Çalışacak kişinin yükseklik korkusu, baş dönmesi, görme kusuru, şeker hastalığı, epilepsi, yüksek tansiyon, denge kusuru veya bozukluğu gibi kronik bir hastalığı olup olmama durumu, kontrol edilmelidir.
Seçilen kişiler özel olarak eğitimden geçirilmeli ve işe girişte, “Ağır ve Tehlikeli İşler tüzüğünde belirtilen işlerde çalışabilir” ibaresinin yazılı olduğu sağlık raporu alınmalıdır.
 

Yüksekte Çalışırken Ekipman Seçimi

  • Yüksekte yapılan geçici işler uygun bir platformda, güvenlik içinde ve uygun ergonomik şartlarda yapılamıyorsa;Güvenli çalışma şartlarını sağlayacak, devam ettirecek ve işin bulunduğu yerlere en uygun iş ekipmanı, Kişisel koruma önlemleri yerine toplu koruma önlemlerine öncelik verilerek, genel koruma önlemlerini bir arada bulunduran ekipman, (korkuluklar, platformlar, emniyet kemerleri, v.s.) seçilmelidir.
  • Seçilen iş ekipmanının türüne bağlı olarak iş ekipmanının yapısında bulunan riskleri minimuma indirmek için uygun önlemler belirlenmelidir. Eğer gerekiyorsa düşmeleri önleyecek koruyucular yapılmalıdır. Bu koruyucular yüksekten düşmeyi önleyecek ve işçilerin yaralanmasına da meydan vermeyecek şekilde uygun yapıda ve yeterli sağlamlıkta olmalıdır.
  • Düşmeleri önleyen toplu korumaya yönelik koruyucuların, özel bir işin yapılması için geçici olarak kaldırılması gerektiği durumlarda, aynı korumayı sağlayacak diğer güvenlik önlemleri alınmalıdır
  • Güvenlik önlemleri alınıncaya kadar çalışma yapılmamalıdır
  • Bu özel iş geçici veya kesin olarak tamamlandıktan sonra koruyucular tekrar yerine konmalıdır
  • Çalışanlara bu sistemlerle beraber yapılan işe ve standartlara uygun bağlantı halatları, kancalar, karabinalar, makaralar, halkalar, sapanlar ve benzeri bağlantı tertibatları; gerekli hallerde iniş ve çıkış ekipmanları, enerji sönümleyici aparatlar, yatay ve dikey yaşam hatlarına bağlantıyı sağlayan halat tutucular ve benzeri donanımlar verilerek kullanımı sağlanır.
  • Toplu koruma tedbirlerinin düşme riskini tamamen ortadan kaldıramadığı, uygulanmasının mümkün olmadığı, daha büyük tehlike doğurabileceği, geçici olarak kaldırılmasının gerektiği hallerde, yapılan işlerin özelliğine uygun bağlantı noktaları veya yaşam hatları oluşturularak tam vücut kemer sistemleri veya benzeri güvenlik sistemlerinin kullanılması sağlanır.
  • Yüksekte güvenli çalışma donanımlarının, düzenli olarak kontrol ve bakımlarının yapılması sağlanır. Uygun olmayan donanımların kullanılması engellenir.
  • Korkuluklarda;
    • Platformdan en az 1 m yükseklikte ve herhangi bir yönden gelebilecek en az 125 kg yüke dayanıklı ana korkuluk
    • Platforma bitişik, en az 15 cm yüksekliğinde topuk levhası
    • Topuk levhası ile ana korkuluk arasında açıklıklar 47 cm’den fazla olmayacak şekilde konulan ara korkuluk
      bulunması sağlanır.
  • Çalışma platformları ve geçitler kişileri düşmekten ve düşen cisimlerden koruyacak şekilde yapılır, boyutlandırılır, kullanılır ve muhafaza edilir.
  • İşi yaparken, olası kaza durumunda müdahaleyi sağlayacak kurtarıcı organizasyon, önceden düşünülmeli ve sağlanmalıdır.
  • Acil bir durumda işçinin derhal kurtarılabilmesi için iş uygun şekilde planlanmalı ve işin yapılması sırasında sürekli gözetim sağlanmalıdır.
  • Sepetle yapılacak çalışmalarda, uygun sepet, uygun sapan ve uygun vinç kullanılmalıdır.
  • Sepetin hareket esnasında alabora olmaması için sapan bağlantılarının mutlaka kilitli olması gereklidir.
  • Halatla vinç tamburu orantılı seçilmeli, halatın tamburdan fırlaması önlenmelidir.
  • Yüksekte çalışırken emniyetli çalışma şartlarını sağlamanın ilk yolu; çalışma yerine uygun iş platformları ve yeterli miktarda giriş çıkışları düzenlemektir.
  • Kat ve zemin üzerinde bulunan korkulukla çevrilemeyen, 5 cm’den büyük tüm boşluklar sağlam malzemelerle kapatılmalı (takoz, çivi, bağ kullanılarak sabitlenmeli).
  • İşçilerin bulunabileceği korunmasız çalışma yerlerinin üzerinden yük geçirilmeyecektir. Bunun mümkün olmadığı hallerde uygun çalışma yöntemleri belirlenerek uygulanacaktır.
  • Halat kullanılarak yapılan çalışmalar ancak, risk değerlendirmesi sonucuna göre işin güvenle yapılabileceği ve daha güvenli iş ekipmanı kullanılmasının gerekmediği durumlarda yapılabilir. Risk değerlendirmesi göz önünde bulundurularak ve özellikle işin süresine ve ergonomik zorlamalara bağlı olarak, uygun aksesuarlı oturma yerleri sağlanmalıdır. Sistemde en az iki ayrı kancalı halat bulunmalı, bunlardan biri, inip çıkmada veya destek olarak kullanılan çalışma halatı, diğeri ise güvenlik halatı olmalıdır.
  • Çalışma halatı, güvenli iniş ve çıkış araçları ile teçhiz edilecek ve kullanıcının hareket kontrolünü kaybetmesi halinde, düşmesini önlemek için kendiliğinden kilitlenebilen sisteme sahip olacaktır.
  • Boşluklara düşmeden korunmanın en iyi yöntemi korkuluk yapmaktır. Emniyet kemeri en son tedbir olarak düşünülmelidir.


 
Kullanılan güvenlik ağları; malzeme özellikleri, yapılan statik ve dinamik dayanım deneyleri ile bağlantı ve kurulum şartları bakımından TS EN 1263-1 ve TS EN 1263-2 standartlarına ve ilgili diğer ulusal standartlara, konu ile ilgili ulusal standart bulunmaması halinde ilgili uluslararası standartlara uygun olması sağlanır ve yapılan işe uygun tipte güvenlik ağı seçilir. Yapı alanında kullanılan güvenlik ağının kullanma kılavuzu işyerinde bulundurulur. Güvenlik ağları standartlara ve kullanım kılavuzuna uygun şekilde kurulur.
Betonarme platformların döşeme kenarlarında, asansör, merdiven, baca, şaft, aydınlatma boşlukları gibi döşemelerde süreksizlik meydana getiren boşluklarda, duvar ve perde duvar gibi yapı elemanları arasında süreksizlik meydana getiren pencere ve benzeri boşluklarda çalışanların veya malzemelerin düşmesini engelleyecek toplu koruma tedbirleri alınır, korkuluk sistemlerinin kullanılması halinde korkulukların bu Yönetmelikte tanımlanan özelliklere uygun olması sağlanır.
Herhangi bir sebeple betonarme platform kenarında güvenli korkuluğun bir kısmının geçici olarak kaldırılmasının gerektiği durumlarda, bu alanlarda gerekli güvenlik tedbirleri alınır ve çalışanlara uygun kişisel koruyucu donanımlar verilir.
 

Yüksekte Çalışma Ekipmanları

  • Muhtemel parça düşmesine karşı, çalışma yapılan yerin zeminine “YUKARIDA ÇALIŞMA VAR” levhası konulmalı
  • Hem çalışanın hem de aşağıdakilerin güvenliği için; çalışmaya başlamadan önce platform yada iskelenin çevresinin güvenliğinin sağlanıp sağlanmadığının kontrol edilmesi, çalışma yapılan bölgenin altının çevrilerek emniyete alınması gerekir.
  • Yüksekte çalışanların bulunduğu yerde aşağıdakiler dikkatli olmalı, iskele veya platformların altından geçmemelidir

Tam Vücut Kemeri

Kullanılacak emniyet kemeri EN 361 standartlarına uygun üretilmiş olmalıdır. Emniyet Kemeri ve aksesuarlarına, asla mevcut sistemin dışında ek yapılmamalı ve yeni sistemler yaratılmamalıdır.
Kaymaz (kauçuk) tabanlı, branda ayakkabılar kullanılmalıdır.

  1. Bel Kemeri
  2. Sırt, omuz ve kol şeritleri
  3. Şok absorbesi
  4. Cankurtaran halat
  5. Bağlantı yeri
  6. Gergiler

Emniyet kemerlerinin güvenli bir şekilde bağlanması için tasarlanmış bir sistemdir.
Bağlantı halatlarının kurulması ve bakımları sadece yetkili kişiler tarafından yapılmalıdır.
Bağlantı halatının;

  • Emniyet kemeri ile bağlantı noktasının yeteri kadar güçlü olması,
  • Bağlantı yerinin emniyetli bir şekilde sabitlenmesi
  • Düşen birisini koruması için uygun boyut ve gerilime sahip olması gerekir.

 

Kendinden Makaralı Tutucu Sistemler

Ani hareketlerde kilitlenen tutucu sistemler düşmelerde daha iyi bir koruma sağlasın diye direkt olarak emniyet kemerlerine ve bağlantı noktalarına eklenebilirler.
Bu aparatlar tel-halat sapanlara ya da ağ sapanlara prangalar ile emniyetli bir şekilde bağlanacaktır.
Kullanmadan önce de emniyetli ve verimli çalışıp çalışmadığı kontrol edilecektir.
 

Güvenlik Ağları

İpleri doyurulmuş naylondur. Emniyet kemeri kullanılmayacak yerlerde veya emniyet kemerine ek bir emniyet olarak kullanılır.
Emniyet ağlarının kurulması, tam anlamıyla işinin ehli ve eğitimli kişilerin sorumluluğunda dikkatlice planlanmalı, Ağlar; mümkün olduğunca çalışma yüzeyine yakın ayarlanmalı fakat herhangi bir şekilde de çalışma alanından 6 m’den aşağıda olmamalıdır.
Başlangıçtaki esnemesi ağın toplam uzamasının yaklaşık 1/4-1/5’i kadar olmalı ve düşme olaylarında dikine yer değiştirerek kullanılacaksa ağın en düşük noktasından itibaren 2 m’lik bir açıklığın olması gerekir.
 
Kaynak: Neden İş Güvenliği
 

Yorum Yap!

Sohbeti Başlat
Merhaba, Nasıl Yardımcı Olabiliriz?